Wat is het verschil tussen ENSIA en ENSIA+?
ENSIA en ENSIA+ zijn beide varianten van de Eenduidige Normatiek Single Information Audit voor gemeenten, maar verschillen in reikwijdte en diepgang. ENSIA+ stelt uitgebreidere beveiligingseisen en omvat meer gedetailleerde controles dan regulier ENSIA. De keuze tussen beide hangt af van de risicoclassificatie van uw systemen, het type koppelingen dat uw organisatie gebruikt en de gevoeligheid van de verwerkte persoonsgegevens. Deze uitleg helpt u bepalen welke variant uw organisatie nodig heeft.
Wat is ENSIA en waarom is het verplicht voor overheidsorganisaties?
ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit en is een verplicht auditframework voor gemeenten die gevoelige persoonsgegevens verwerken. Het doel is het verantwoordingsproces over informatieveiligheid te verbeteren door toezicht te bundelen en aan te laten sluiten op de gemeentelijke Planning & Control-cyclus.
Met de resolutie ‘Informatieveiligheid randvoorwaarde voor de professionele gemeente’ uit 2013 spraken gemeenten af de Baseline Informatieveiligheid Gemeenten te implementeren. Deze is inmiddels vervangen door de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO), die nu de kern vormt van de verantwoording over informatieveiligheid aan de gemeenteraad.
ENSIA kent twee verantwoordingslijnen. De horizontale verantwoording richting gemeenteraad bestaat uit een zelfevaluatie over de BIO-implementatie, het ENSIA assessment, een verklaring van het College van B&W en een passage over informatieveiligheid in het jaarverslag. De verticale verantwoording richting toezichthouders verloopt via departementen voor systemen zoals BRP, Suwinet, BAG en DigiD.
Het uitgangspunt van ENSIA is ‘single information, single audit’. Dit betekent dat gemeenten slechts één keer per jaar de zelfevaluatielijst invullen. Deze informatie dient voor zowel horizontale als verticale verantwoording, wat administratieve lasten vermindert en consistentie waarborgt.
Wat is het verschil tussen ENSIA en ENSIA+?
ENSIA+ is een uitgebreide variant van het standaard ENSIA assessment met aanvullende beveiligingsmaatregelen en strengere controle-eisen. Waar regulier ENSIA focust op basisnormen voor informatieveiligheid, gaat ENSIA+ dieper in op technische beheersmaatregelen en risicobeheer bij complexere systeemomgevingen.
De belangrijkste verschillen tussen beide varianten zijn:
- Reikwijdte van het assessment: ENSIA+ omvat meer controlepunten en een uitgebreidere toetsing van beveiligingsmaatregelen
- Technische diepgang: ENSIA+ stelt hogere eisen aan netwerkbeveiliging, toegangscontrole en logging
- Rapportageverplichtingen: ENSIA+ vereist gedetailleerder inzicht in risicoanalyses en beveiligingsincidenten
- Testprocedures: ENSIA+ kent uitgebreidere verificatie van technische maatregelen en beheersprocessen
- Documentatie-eisen: ENSIA+ vraagt om meer onderbouwing van beveiligingskeuzes en risicoafwegingen
Het verschil zit vooral in de complexiteit van de systeemomgeving en de gevoeligheid van de verwerkte gegevens. ENSIA+ is bedoeld voor organisaties met verhoogde beveiligingsrisico’s door hun specifieke systemen of gegevensverwerking.
Welke organisaties moeten ENSIA+ uitvoeren in plaats van regulier ENSIA?
De keuze voor ENSIA+ wordt bepaald door risicoclassificatie, het type systemen en de aard van de gegevensverwerking. Gemeenten met specifieke systeemkoppelingen of organisaties die bijzonder gevoelige persoonsgegevens verwerken, vallen onder de ENSIA+ verplichting.
ENSIA+ is verplicht bij gemeenten die beschikken over complexe IT-infrastructuren met meerdere kritieke koppelingen naar landelijke voorzieningen. Ook gemeenten die intensief persoonsgegevens uit verschillende bronnen combineren, zoals bij fraudeonderzoek of schuldhulpverlening, moeten vaak ENSIA+ uitvoeren.
Typische situaties waarbij ENSIA+ van toepassing is:
- Gemeenten met eigen datacentervoorzieningen voor meerdere deelnemers
- Organisaties die als shared service center optreden voor andere overheden
- Gemeenten met geavanceerde gegevenskoppelingen voor proactieve dienstverlening
- Situaties waarin persoonsgegevens uit meerdere landelijke voorzieningen worden gecombineerd
- Organisaties met verhoogde beveiligingsrisico’s door hun netwerkarchitectuur
De toezichthouders bepalen uiteindelijk welke organisaties onder ENSIA+ vallen. Dit gebeurt op basis van een risicoanalyse waarin de aard van de gegevensverwerking, het type koppelingen en de beveiligingsomgeving worden beoordeeld.
Wat zijn de extra eisen bij een ENSIA+ assessment?
ENSIA+ stelt aanvullende eisen aan technische beveiliging, procesbeheersing en rapportage. Deze extra eisen zorgen voor een grondiger beoordeling van de informatieveiligheid bij organisaties met verhoogde risico’s.
De belangrijkste aanvullende eisen bij een ENSIA assessment in de plus-variant zijn:
- Uitgebreide netwerkanalyse: Diepgaande controle op netwerksegmentatie, firewallconfiguraties en bescherming tegen laterale beweging van aanvallers
- Versterkte toegangscontrole: Strengere eisen aan authenticatie, autorisatie en het scheiden van beheerdersrechten voor verschillende systemen
- Logging en monitoring: Uitgebreidere registratie van systeemgebeurtenissen en aanvullende eisen aan detectie van beveiligingsincidenten
- Configuratiebeheer: Grondiger toetsing van hardening, patchmanagement en veilige standaardinstellingen van servers en applicaties
- Contractbeheer: Aanvullende verificatie van verwerkersovereenkomsten en naleving van afspraken met IT-leveranciers
- Incidentmanagement: Uitgebreidere eisen aan het registreren, analyseren en leren van beveiligingsincidenten
- Risicoanalyse: Gedetailleerder inzicht in uitgevoerde risicobeoordelingen en de onderbouwing van gekozen beveiligingsmaatregelen
Voor compliance officers betekent ENSIA+ dat er meer voorbereidingstijd nodig is en dat het bewijsmateriaal gedetailleerder moet zijn. Het is raadzaam vroegtijdig te starten met het verzamelen van documentatie over technische configuraties en beveiligingsprocessen.
Hoe bepaal je welke variant jouw organisatie nodig heeft?
De juiste variant bepaal je door systematisch je systeemarchitectuur, gegevensverwerking en koppelingen te analyseren. Dit voorkomt dat je een te licht of onnodig zwaar assessment ondergaat.
Begin met het in kaart brengen van alle aansluitingen op landelijke voorzieningen. Inventariseer welke systemen persoonsgegevens verwerken en hoe deze met elkaar verbonden zijn. Analyseer vervolgens de gevoeligheid van de gegevens en de complexiteit van je IT-infrastructuur.
Volg deze stappen om de juiste variant te bepalen:
- Raadpleeg de meest recente richtlijnen van Logios en BKWI over welke situaties ENSIA+ vereisen
- Bekijk of je organisatie als shared service center fungeert of meerdere kritieke koppelingen beheert
- Beoordeel of er sprake is van grootschalige gegevenscombinatie uit verschillende bronnen
- Controleer eerdere correspondentie met toezichthouders over je verantwoordingsverplichting
- Bespreek je situatie met een gecertificeerde IT-auditor die ervaring heeft met ENSIA assessments
Twijfel je tussen beide varianten? Kies dan voor overleg met de toezichthouder voordat je het assessment plant. Dit voorkomt discussies achteraf en zorgt dat je meteen het juiste assessment uitvoert. Vergeet niet dat ook organisaties met DigiD koppelingen specifieke verantwoordingsverplichtingen hebben die onderdeel zijn van het assessment.
Hoe BKBO helpt met ENSIA en ENSIA+ assessments
Wij voeren al jaren ENSIA assessments uit voor gemeenten en overheidsorganisaties en beschikken over bewezen expertise in zowel de reguliere als de uitgebreide variant. Onze gecertificeerde IT-auditors bepalen samen met u welke variant van toepassing is en begeleiden u door het gehele proces.
Dit is wat wij u bieden:
- Deskundige bepaling: Wij helpen u vaststellen of uw organisatie ENSIA of ENSIA+ moet uitvoeren op basis van uw systemen en gegevensverwerking
- Complete uitvoering: Van zelfevaluatie tot definitieve rapportage voeren wij het assessment uit conform alle eisen van toezichthouders
- Heldere rapportage: Onze rapporten zijn toegespitst op overheidseisen en bevatten concrete, implementeerbare aanbevelingen
- Vaste prijzen: Wij hanteren transparante prijzen inclusief een eventuele heraudit, zodat u geen verrassingen krijgt
- Bewezen ervaring: Met meer dan 1.843 afgeronde audits weten wij precies waar gemeenten tegenaan lopen en hoe u de deadline van 1 mei haalt
Wilt u zekerheid dat uw ENSIA of ENSIA+ assessment goed wordt uitgevoerd? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over uw situatie en een scherpe offerte. Wij zorgen ervoor dat u tijdig aan uw verantwoordingsverplichtingen voldoet.
ENSIA en ENSIA+ zijn beide varianten van de Eenduidige Normatiek Single Information Audit voor gemeenten, maar verschillen in reikwijdte en diepgang. ENSIA+ stelt uitgebreidere beveiligingseisen en omvat meer gedetailleerde controles dan regulier ENSIA. De keuze tussen beide hangt af van de risicoclassificatie van uw systemen, het type koppelingen dat uw organisatie gebruikt en de gevoeligheid van de verwerkte persoonsgegevens. Deze uitleg helpt u bepalen welke variant uw organisatie nodig heeft.
Wat is ENSIA en waarom is het verplicht voor overheidsorganisaties?
ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit en is een verplicht auditframework voor gemeenten die gevoelige persoonsgegevens verwerken. Het doel is het verantwoordingsproces over informatieveiligheid te verbeteren door toezicht te bundelen en aan te laten sluiten op de gemeentelijke Planning & Control-cyclus.
Met de resolutie ‘Informatieveiligheid randvoorwaarde voor de professionele gemeente’ uit 2013 spraken gemeenten af de Baseline Informatieveiligheid Gemeenten te implementeren. Deze is inmiddels vervangen door de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO), die nu de kern vormt van de verantwoording over informatieveiligheid aan de gemeenteraad.
ENSIA kent twee verantwoordingslijnen. De horizontale verantwoording richting gemeenteraad bestaat uit een zelfevaluatie over de BIO-implementatie, het ENSIA assessment, een verklaring van het College van B&W en een passage over informatieveiligheid in het jaarverslag. De verticale verantwoording richting toezichthouders verloopt via departementen voor systemen zoals BRP, Suwinet, BAG en DigiD.
Het uitgangspunt van ENSIA is ‘single information, single audit’. Dit betekent dat gemeenten slechts één keer per jaar de zelfevaluatielijst invullen. Deze informatie dient voor zowel horizontale als verticale verantwoording, wat administratieve lasten vermindert en consistentie waarborgt.
Wat is het verschil tussen ENSIA en ENSIA+?
ENSIA+ is een uitgebreide variant van het standaard ENSIA assessment met aanvullende beveiligingsmaatregelen en strengere controle-eisen. Waar regulier ENSIA focust op basisnormen voor informatieveiligheid, gaat ENSIA+ dieper in op technische beheersmaatregelen en risicobeheer bij complexere systeemomgevingen.
De belangrijkste verschillen tussen beide varianten zijn:
- Reikwijdte van het assessment: ENSIA+ omvat meer controlepunten en een uitgebreidere toetsing van beveiligingsmaatregelen
- Technische diepgang: ENSIA+ stelt hogere eisen aan netwerkbeveiliging, toegangscontrole en logging
- Rapportageverplichtingen: ENSIA+ vereist gedetailleerder inzicht in risicoanalyses en beveiligingsincidenten
- Testprocedures: ENSIA+ kent uitgebreidere verificatie van technische maatregelen en beheersprocessen
- Documentatie-eisen: ENSIA+ vraagt om meer onderbouwing van beveiligingskeuzes en risicoafwegingen
Het verschil zit vooral in de complexiteit van de systeemomgeving en de gevoeligheid van de verwerkte gegevens. ENSIA+ is bedoeld voor organisaties met verhoogde beveiligingsrisico’s door hun specifieke systemen of gegevensverwerking.
Welke organisaties moeten ENSIA+ uitvoeren in plaats van regulier ENSIA?
De keuze voor ENSIA+ wordt bepaald door risicoclassificatie, het type systemen en de aard van de gegevensverwerking. Gemeenten met specifieke systeemkoppelingen of organisaties die bijzonder gevoelige persoonsgegevens verwerken, vallen onder de ENSIA+ verplichting.
ENSIA+ is verplicht bij gemeenten die beschikken over complexe IT-infrastructuren met meerdere kritieke koppelingen naar landelijke voorzieningen. Ook gemeenten die intensief persoonsgegevens uit verschillende bronnen combineren, zoals bij fraudeonderzoek of schuldhulpverlening, moeten vaak ENSIA+ uitvoeren.
Typische situaties waarbij ENSIA+ van toepassing is:
- Gemeenten met eigen datacentervoorzieningen voor meerdere deelnemers
- Organisaties die als shared service center optreden voor andere overheden
- Gemeenten met geavanceerde gegevenskoppelingen voor proactieve dienstverlening
- Situaties waarin persoonsgegevens uit meerdere landelijke voorzieningen worden gecombineerd
- Organisaties met verhoogde beveiligingsrisico’s door hun netwerkarchitectuur
De toezichthouders bepalen uiteindelijk welke organisaties onder ENSIA+ vallen. Dit gebeurt op basis van een risicoanalyse waarin de aard van de gegevensverwerking, het type koppelingen en de beveiligingsomgeving worden beoordeeld.
Wat zijn de extra eisen bij een ENSIA+ assessment?
ENSIA+ stelt aanvullende eisen aan technische beveiliging, procesbeheersing en rapportage. Deze extra eisen zorgen voor een grondiger beoordeling van de informatieveiligheid bij organisaties met verhoogde risico’s.
De belangrijkste aanvullende eisen bij een ENSIA assessment in de plus-variant zijn:
- Uitgebreide netwerkanalyse: Diepgaande controle op netwerksegmentatie, firewallconfiguraties en bescherming tegen laterale beweging van aanvallers
- Versterkte toegangscontrole: Strengere eisen aan authenticatie, autorisatie en het scheiden van beheerdersrechten voor verschillende systemen
- Logging en monitoring: Uitgebreidere registratie van systeemgebeurtenissen en aanvullende eisen aan detectie van beveiligingsincidenten
- Configuratiebeheer: Grondiger toetsing van hardening, patchmanagement en veilige standaardinstellingen van servers en applicaties
- Contractbeheer: Aanvullende verificatie van verwerkersovereenkomsten en naleving van afspraken met IT-leveranciers
- Incidentmanagement: Uitgebreidere eisen aan het registreren, analyseren en leren van beveiligingsincidenten
- Risicoanalyse: Gedetailleerder inzicht in uitgevoerde risicobeoordelingen en de onderbouwing van gekozen beveiligingsmaatregelen
Voor compliance officers betekent ENSIA+ dat er meer voorbereidingstijd nodig is en dat het bewijsmateriaal gedetailleerder moet zijn. Het is raadzaam vroegtijdig te starten met het verzamelen van documentatie over technische configuraties en beveiligingsprocessen.
Hoe bepaal je welke variant jouw organisatie nodig heeft?
De juiste variant bepaal je door systematisch je systeemarchitectuur, gegevensverwerking en koppelingen te analyseren. Dit voorkomt dat je een te licht of onnodig zwaar assessment ondergaat.
Begin met het in kaart brengen van alle aansluitingen op landelijke voorzieningen. Inventariseer welke systemen persoonsgegevens verwerken en hoe deze met elkaar verbonden zijn. Analyseer vervolgens de gevoeligheid van de gegevens en de complexiteit van je IT-infrastructuur.
Volg deze stappen om de juiste variant te bepalen:
- Raadpleeg de meest recente richtlijnen van Logios en BKWI over welke situaties ENSIA+ vereisen
- Bekijk of je organisatie als shared service center fungeert of meerdere kritieke koppelingen beheert
- Beoordeel of er sprake is van grootschalige gegevenscombinatie uit verschillende bronnen
- Controleer eerdere correspondentie met toezichthouders over je verantwoordingsverplichting
- Bespreek je situatie met een gecertificeerde IT-auditor die ervaring heeft met ENSIA assessments
Twijfel je tussen beide varianten? Kies dan voor overleg met de toezichthouder voordat je het assessment plant. Dit voorkomt discussies achteraf en zorgt dat je meteen het juiste assessment uitvoert. Vergeet niet dat ook organisaties met DigiD koppelingen specifieke verantwoordingsverplichtingen hebben die onderdeel zijn van het assessment.
Hoe BKBO helpt met ENSIA en ENSIA+ assessments
Wij voeren al jaren ENSIA assessments uit voor gemeenten en overheidsorganisaties en beschikken over bewezen expertise in zowel de reguliere als de uitgebreide variant. Onze gecertificeerde IT-auditors bepalen samen met u welke variant van toepassing is en begeleiden u door het gehele proces.
Dit is wat wij u bieden:
- Deskundige bepaling: Wij helpen u vaststellen of uw organisatie ENSIA of ENSIA+ moet uitvoeren op basis van uw systemen en gegevensverwerking
- Complete uitvoering: Van zelfevaluatie tot definitieve rapportage voeren wij het assessment uit conform alle eisen van toezichthouders
- Heldere rapportage: Onze rapporten zijn toegespitst op overheidseisen en bevatten concrete, implementeerbare aanbevelingen
- Vaste prijzen: Wij hanteren transparante prijzen inclusief een eventuele heraudit, zodat u geen verrassingen krijgt
- Bewezen ervaring: Met meer dan 1.843 afgeronde audits weten wij precies waar gemeenten tegenaan lopen en hoe u de deadline van 1 mei haalt
Wilt u zekerheid dat uw ENSIA of ENSIA+ assessment goed wordt uitgevoerd? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over uw situatie en een scherpe offerte. Wij zorgen ervoor dat u tijdig aan uw verantwoordingsverplichtingen voldoet.