Hoe zorg je voor een goedkeurende ENSIA verklaring?
Een goedkeurende ENSIA verklaring krijg je door grondige voorbereiding en het volledig voldoen aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Het assessment controleert of je organisatie alle beveiligingsmaatregelen correct heeft geïmplementeerd en gedocumenteerd. Gemeenten en overheidsorganisaties moeten jaarlijks aantonen dat hun informatieveiligheid op orde is, zowel voor DigiD als Suwinet aansluitingen. Deze verklaring vormt de basis voor verantwoording richting de gemeenteraad en toezichthouders.
Wat is een ENSIA verklaring en waarom is deze belangrijk?
Een ENSIA verklaring is een onafhankelijk oordeel over de informatieveiligheid van gemeenten en overheidsorganisaties. ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit en bundelt het toezicht op informatieveiligheid binnen de gemeentelijke Planning & Control-cyclus. Het assessment beoordeelt of je organisatie voldoet aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid.
De verklaring vervult een cruciale rol in de verantwoordingsketen. Gemeenten moeten sinds 2013 de BIO implementeren en hier jaarlijks over rapporteren. Het ENSIA assessment vormt het bewijs dat de beveiligingsmaatregelen daadwerkelijk werken. Zonder goedkeurende verklaring kun je niet aantonen dat je voldoet aan de wettelijke verplichtingen voor systemen zoals DigiD, Suwinet, BRP en BAG.
Het uitgangspunt van ENSIA is single information, single audit. Dit betekent dat je maar één keer per jaar een zelfevaluatie invult. Deze informatie gebruik je voor zowel horizontale verantwoording richting de gemeenteraad als verticale verantwoording richting toezichthouders zoals Logius en BKWI. Dit bespaart tijd en voorkomt dubbel werk bij verschillende audits.
Welke eisen moet je organisatie vervullen voor een goedkeurende ENSIA verklaring?
Voor een goedkeurende verklaring moet je organisatie volledig voldoen aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid. Deze baseline bevat concrete technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen die verplicht zijn voor alle overheidsorganisaties. Het assessment controleert systematisch of deze maatregelen correct zijn geïmplementeerd.
De technische beveiligingsmaatregelen omvatten onder andere:
- Toegangsbeveiliging en authenticatie voor alle systemen
- Versleuteling van gevoelige gegevens tijdens opslag en transport
- Logging en monitoring van beveiligingsrelevante gebeurtenissen
- Netwerkbeveiliging en segmentatie van kritieke systemen
- Back-up procedures en disaster recovery plannen
Naast technische eisen moet je organisatie ook organisatorische maatregelen op orde hebben. Dit betekent heldere beveiligingsprocedures, vastgelegde verantwoordelijkheden en een werkend informatiebeveiligingsbeleid. Je moet kunnen aantonen dat medewerkers getraind zijn en dat er regelmatig risicoanalyses plaatsvinden.
De documentatie-eisen zijn streng. Voor elke maatregel uit de BIO moet je bewijsmateriaal kunnen leveren. Dit kan bestaan uit beleidsdocumenten, procedures, logbestanden, testrapporten of contracten met leveranciers. Het assessment is assertion-based, wat betekent dat de auditor zoveel mogelijk steunt op het door jou aangeleverde bewijs.
Hoe bereid je je organisatie optimaal voor op een ENSIA assessment?
Een gedegen voorbereiding verhoogt je slaagkans aanzienlijk. Het ENSIA assessment moet voor 1 mei zijn afgerond en wordt jaarlijks herhaald. Begin daarom minimaal drie maanden van tevoren met de voorbereidingen om voldoende tijd te hebben voor eventuele verbeteringen.
- Voer een gap-analyse uit door de zelfevaluatielijst kritisch in te vullen. Identificeer welke BIO-maatregelen nog niet volledig zijn geïmplementeerd of waar documentatie ontbreekt.
- Breng alle documentatie op orde en verzamel bewijsmateriaal voor elke maatregel. Zorg dat beleidsdocumenten actueel zijn en procedures daadwerkelijk worden gevolgd in de praktijk.
- Test alle beveiligingsmaatregelen voordat de audit plaatsvindt. Controleer of toegangsrechten correct zijn ingesteld, back-ups werken en logging actief is.
- Wijs duidelijke verantwoordelijkheden aan voor informatiebeveiliging. Zorg dat medewerkers weten wie aanspreekpunt is en wat hun eigen rol is bij het waarborgen van veiligheid.
- Train betrokken medewerkers zodat zij tijdens interviews kunnen uitleggen hoe beveiligingsmaatregelen in de praktijk werken en waarom bepaalde procedures worden gevolgd.
- Inventariseer alle DigiD en Suwinet aansluitingen die gecontroleerd moeten worden. Veel gemeenten hebben meerdere aansluitingen waarvan ze zich niet bewust zijn.
Start met het verzamelen van contracten met leveranciers, vooral voor uitbestede diensten. Als je werkt met een SAAS-oplossing die beschikt over een geldige Third Party Mededeling, beperkt het onderzoek zich vaak tot organisatorische aspecten. Dit kan het assessment aanzienlijk vereenvoudigen.
Wat zijn de meest voorkomende valkuilen bij een ENSIA assessment?
De meest voorkomende fout is onvolledige of verouderde documentatie. Organisaties hebben vaak wel beveiligingsmaatregelen getroffen, maar kunnen dit niet aantonen met actueel bewijsmateriaal. Beleidsdocumenten die drie jaar geleden zijn geschreven maar niet zijn bijgewerkt, leiden tot afkeurende bevindingen.
Veel organisaties onderschatten de voorbereidingstijd. Ze beginnen pas enkele weken voor de deadline met het verzamelen van informatie. Dit leidt tot haastwerk en gemiste details. Het invullen van de zelfevaluatielijst alleen al kost gemiddeld 40 tot 60 uur, afhankelijk van de complexiteit van je organisatie.
Een andere valkuil is het ontbreken van actuele risicoanalyses. De BIO vereist dat je regelmatig risico’s inventariseert en hier passende maatregelen voor treft. Organisaties die alleen een oude risicoanalyse kunnen overleggen, voldoen niet aan deze eis. Zorg dat je jaarlijks een nieuwe analyse uitvoert en deze documenteert.
Gebrek aan bewustzijn bij medewerkers komt regelmatig voor. Tijdens interviews blijkt dat medewerkers procedures niet kennen of niet begrijpen waarom bepaalde beveiligingsmaatregelen nodig zijn. Dit signaleert dat beveiligingsbeleid alleen op papier bestaat. Investeer daarom in regelmatige training en communicatie over informatieveiligheid.
Onduidelijke verantwoordelijkheidsverdeling leidt ook tot problemen. Als niemand zich eigenaar voelt van informatiebeveiliging, blijven taken liggen. Wijs expliciet een functionaris informatiebeveiliging aan en leg vast wie verantwoordelijk is voor welke maatregelen. Dit voorkomt dat zaken tussen wal en schip vallen.
Hoe verloopt het ENSIA assessment proces in de praktijk?
Het assessment begint met een intake en planning waarin de auditor bepaalt welke aansluitingen gecontroleerd moeten worden. Voor gemeenten betekent dit minimaal alle DigiD aansluitingen en Suwinet koppelingen. De auditor bespreekt welke Third Party Mededelingen geldig zijn en welke testen nodig zijn. Deze fase duurt ongeveer één tot twee weken.
Tijdens de documentenreview beoordeelt de auditor het door jou aangeleverde bewijsmateriaal. Dit omvat beleidsdocumenten, procedures, risicoanalyses, contracten en logbestanden. De auditor controleert of deze documenten actueel zijn en aansluiten bij de BIO-eisen. Deze fase kan twee tot drie weken duren, afhankelijk van de volledigheid van je documentatie.
Bij de praktijkcontrole voert de auditor interviews met medewerkers en bekijkt hoe beveiligingsmaatregelen in de praktijk werken. Er vinden technische controles plaats op toegangsbeveiliging, logging en netwerkbeveiliging. Als je organisatie niet beschikt over een geldige memo van je leverancier, kunnen ook penetratietesten nodig zijn om te controleren of ongeautoriseerde toegang mogelijk is.
Na de audit ontvang je een conceptrapportage met alle bevindingen en concrete aanbevelingen. Deze rapportage geeft per BIO-maatregel aan of je organisatie voldoet. In een afsluitend gesprek licht de auditor de bevindingen toe en bespreekt hoe eventuele tekortkomingen kunnen worden opgelost. Dit gesprek kan persoonlijk, telefonisch of via videobellen plaatsvinden.
Als er tekortkomingen zijn, heb je tijd om verbetermaatregelen door te voeren. Daarna volgt een heraudit waarin alleen de afgekeurde punten opnieuw worden gecontroleerd. Na goedkeuring wordt de definitieve rapportage opgesteld. Deze moet je versturen aan de gemeenteraad voor horizontale verantwoording en aan toezichthouders zoals Logius en BKWI voor verticale verantwoording.
Hoe BKBO helpt met het behalen van een goedkeurende ENSIA verklaring
Wij ondersteunen jouw organisatie met een gestandaardiseerde en beproefde aanpak die de slaagkans maximaliseert. Onze gecertificeerde IT-auditors hebben uitgebreide ervaring met overheidsorganisaties en kennen de specifieke uitdagingen van gemeenten bij het voldoen aan de BIO-eisen.
Onze dienstverlening omvat:
- Voorbereidende zelfevaluatie met een gestructureerde vragenlijst waarmee je eenvoudig je situatie in kaart brengt
- Complete audit van contracten, procedures en beveiligingsorganisatie conform ENSIA-vereisten
- Duidelijke rapportage met concrete, implementeerbare aanbevelingen voor eventuele tekortkomingen
- Persoonlijke toelichting van bevindingen zodat je precies weet wat nodig is voor een goedkeurende verklaring
- Geen gekibbel garantie met vaste prijzen inclusief eventuele heraudit
Onze aanpak zorgt dat alles compleet, geordend en begrijpelijk is voor zowel je organisatie als de toezichthouders. De investering varieert tussen €2.500 en €9.000, afhankelijk van het aantal DigiD en Suwinet aansluitingen. Dit is inclusief reis- en verblijfskosten en zonder verrassingen achteraf.
Wil je verzekerd zijn van een goedkeurende ENSIA verklaring? Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek over jouw situatie en een scherpe offerte. Ons team staat klaar om je te voorzien van antwoorden op je vragen en een duidelijk kostenoverzicht. Je kunt het assessment ook voordelig combineren met een DigiD assessment als je meerdere aansluitingen moet laten controleren.
Een goedkeurende ENSIA verklaring krijg je door grondige voorbereiding en het volledig voldoen aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Het assessment controleert of je organisatie alle beveiligingsmaatregelen correct heeft geïmplementeerd en gedocumenteerd. Gemeenten en overheidsorganisaties moeten jaarlijks aantonen dat hun informatieveiligheid op orde is, zowel voor DigiD als Suwinet aansluitingen. Deze verklaring vormt de basis voor verantwoording richting de gemeenteraad en toezichthouders.
Wat is een ENSIA verklaring en waarom is deze belangrijk?
Een ENSIA verklaring is een onafhankelijk oordeel over de informatieveiligheid van gemeenten en overheidsorganisaties. ENSIA staat voor Eenduidige Normatiek Single Information Audit en bundelt het toezicht op informatieveiligheid binnen de gemeentelijke Planning & Control-cyclus. Het assessment beoordeelt of je organisatie voldoet aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid.
De verklaring vervult een cruciale rol in de verantwoordingsketen. Gemeenten moeten sinds 2013 de BIO implementeren en hier jaarlijks over rapporteren. Het ENSIA assessment vormt het bewijs dat de beveiligingsmaatregelen daadwerkelijk werken. Zonder goedkeurende verklaring kun je niet aantonen dat je voldoet aan de wettelijke verplichtingen voor systemen zoals DigiD, Suwinet, BRP en BAG.
Het uitgangspunt van ENSIA is single information, single audit. Dit betekent dat je maar één keer per jaar een zelfevaluatie invult. Deze informatie gebruik je voor zowel horizontale verantwoording richting de gemeenteraad als verticale verantwoording richting toezichthouders zoals Logius en BKWI. Dit bespaart tijd en voorkomt dubbel werk bij verschillende audits.
Welke eisen moet je organisatie vervullen voor een goedkeurende ENSIA verklaring?
Voor een goedkeurende verklaring moet je organisatie volledig voldoen aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid. Deze baseline bevat concrete technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen die verplicht zijn voor alle overheidsorganisaties. Het assessment controleert systematisch of deze maatregelen correct zijn geïmplementeerd.
De technische beveiligingsmaatregelen omvatten onder andere:
- Toegangsbeveiliging en authenticatie voor alle systemen
- Versleuteling van gevoelige gegevens tijdens opslag en transport
- Logging en monitoring van beveiligingsrelevante gebeurtenissen
- Netwerkbeveiliging en segmentatie van kritieke systemen
- Back-up procedures en disaster recovery plannen
Naast technische eisen moet je organisatie ook organisatorische maatregelen op orde hebben. Dit betekent heldere beveiligingsprocedures, vastgelegde verantwoordelijkheden en een werkend informatiebeveiligingsbeleid. Je moet kunnen aantonen dat medewerkers getraind zijn en dat er regelmatig risicoanalyses plaatsvinden.
De documentatie-eisen zijn streng. Voor elke maatregel uit de BIO moet je bewijsmateriaal kunnen leveren. Dit kan bestaan uit beleidsdocumenten, procedures, logbestanden, testrapporten of contracten met leveranciers. Het assessment is assertion-based, wat betekent dat de auditor zoveel mogelijk steunt op het door jou aangeleverde bewijs.
Hoe bereid je je organisatie optimaal voor op een ENSIA assessment?
Een gedegen voorbereiding verhoogt je slaagkans aanzienlijk. Het ENSIA assessment moet voor 1 mei zijn afgerond en wordt jaarlijks herhaald. Begin daarom minimaal drie maanden van tevoren met de voorbereidingen om voldoende tijd te hebben voor eventuele verbeteringen.
- Voer een gap-analyse uit door de zelfevaluatielijst kritisch in te vullen. Identificeer welke BIO-maatregelen nog niet volledig zijn geïmplementeerd of waar documentatie ontbreekt.
- Breng alle documentatie op orde en verzamel bewijsmateriaal voor elke maatregel. Zorg dat beleidsdocumenten actueel zijn en procedures daadwerkelijk worden gevolgd in de praktijk.
- Test alle beveiligingsmaatregelen voordat de audit plaatsvindt. Controleer of toegangsrechten correct zijn ingesteld, back-ups werken en logging actief is.
- Wijs duidelijke verantwoordelijkheden aan voor informatiebeveiliging. Zorg dat medewerkers weten wie aanspreekpunt is en wat hun eigen rol is bij het waarborgen van veiligheid.
- Train betrokken medewerkers zodat zij tijdens interviews kunnen uitleggen hoe beveiligingsmaatregelen in de praktijk werken en waarom bepaalde procedures worden gevolgd.
- Inventariseer alle DigiD en Suwinet aansluitingen die gecontroleerd moeten worden. Veel gemeenten hebben meerdere aansluitingen waarvan ze zich niet bewust zijn.
Start met het verzamelen van contracten met leveranciers, vooral voor uitbestede diensten. Als je werkt met een SAAS-oplossing die beschikt over een geldige Third Party Mededeling, beperkt het onderzoek zich vaak tot organisatorische aspecten. Dit kan het assessment aanzienlijk vereenvoudigen.
Wat zijn de meest voorkomende valkuilen bij een ENSIA assessment?
De meest voorkomende fout is onvolledige of verouderde documentatie. Organisaties hebben vaak wel beveiligingsmaatregelen getroffen, maar kunnen dit niet aantonen met actueel bewijsmateriaal. Beleidsdocumenten die drie jaar geleden zijn geschreven maar niet zijn bijgewerkt, leiden tot afkeurende bevindingen.
Veel organisaties onderschatten de voorbereidingstijd. Ze beginnen pas enkele weken voor de deadline met het verzamelen van informatie. Dit leidt tot haastwerk en gemiste details. Het invullen van de zelfevaluatielijst alleen al kost gemiddeld 40 tot 60 uur, afhankelijk van de complexiteit van je organisatie.
Een andere valkuil is het ontbreken van actuele risicoanalyses. De BIO vereist dat je regelmatig risico’s inventariseert en hier passende maatregelen voor treft. Organisaties die alleen een oude risicoanalyse kunnen overleggen, voldoen niet aan deze eis. Zorg dat je jaarlijks een nieuwe analyse uitvoert en deze documenteert.
Gebrek aan bewustzijn bij medewerkers komt regelmatig voor. Tijdens interviews blijkt dat medewerkers procedures niet kennen of niet begrijpen waarom bepaalde beveiligingsmaatregelen nodig zijn. Dit signaleert dat beveiligingsbeleid alleen op papier bestaat. Investeer daarom in regelmatige training en communicatie over informatieveiligheid.
Onduidelijke verantwoordelijkheidsverdeling leidt ook tot problemen. Als niemand zich eigenaar voelt van informatiebeveiliging, blijven taken liggen. Wijs expliciet een functionaris informatiebeveiliging aan en leg vast wie verantwoordelijk is voor welke maatregelen. Dit voorkomt dat zaken tussen wal en schip vallen.
Hoe verloopt het ENSIA assessment proces in de praktijk?
Het assessment begint met een intake en planning waarin de auditor bepaalt welke aansluitingen gecontroleerd moeten worden. Voor gemeenten betekent dit minimaal alle DigiD aansluitingen en Suwinet koppelingen. De auditor bespreekt welke Third Party Mededelingen geldig zijn en welke testen nodig zijn. Deze fase duurt ongeveer één tot twee weken.
Tijdens de documentenreview beoordeelt de auditor het door jou aangeleverde bewijsmateriaal. Dit omvat beleidsdocumenten, procedures, risicoanalyses, contracten en logbestanden. De auditor controleert of deze documenten actueel zijn en aansluiten bij de BIO-eisen. Deze fase kan twee tot drie weken duren, afhankelijk van de volledigheid van je documentatie.
Bij de praktijkcontrole voert de auditor interviews met medewerkers en bekijkt hoe beveiligingsmaatregelen in de praktijk werken. Er vinden technische controles plaats op toegangsbeveiliging, logging en netwerkbeveiliging. Als je organisatie niet beschikt over een geldige memo van je leverancier, kunnen ook penetratietesten nodig zijn om te controleren of ongeautoriseerde toegang mogelijk is.
Na de audit ontvang je een conceptrapportage met alle bevindingen en concrete aanbevelingen. Deze rapportage geeft per BIO-maatregel aan of je organisatie voldoet. In een afsluitend gesprek licht de auditor de bevindingen toe en bespreekt hoe eventuele tekortkomingen kunnen worden opgelost. Dit gesprek kan persoonlijk, telefonisch of via videobellen plaatsvinden.
Als er tekortkomingen zijn, heb je tijd om verbetermaatregelen door te voeren. Daarna volgt een heraudit waarin alleen de afgekeurde punten opnieuw worden gecontroleerd. Na goedkeuring wordt de definitieve rapportage opgesteld. Deze moet je versturen aan de gemeenteraad voor horizontale verantwoording en aan toezichthouders zoals Logius en BKWI voor verticale verantwoording.
Hoe BKBO helpt met het behalen van een goedkeurende ENSIA verklaring
Wij ondersteunen jouw organisatie met een gestandaardiseerde en beproefde aanpak die de slaagkans maximaliseert. Onze gecertificeerde IT-auditors hebben uitgebreide ervaring met overheidsorganisaties en kennen de specifieke uitdagingen van gemeenten bij het voldoen aan de BIO-eisen.
Onze dienstverlening omvat:
- Voorbereidende zelfevaluatie met een gestructureerde vragenlijst waarmee je eenvoudig je situatie in kaart brengt
- Complete audit van contracten, procedures en beveiligingsorganisatie conform ENSIA-vereisten
- Duidelijke rapportage met concrete, implementeerbare aanbevelingen voor eventuele tekortkomingen
- Persoonlijke toelichting van bevindingen zodat je precies weet wat nodig is voor een goedkeurende verklaring
- Geen gekibbel garantie met vaste prijzen inclusief eventuele heraudit
Onze aanpak zorgt dat alles compleet, geordend en begrijpelijk is voor zowel je organisatie als de toezichthouders. De investering varieert tussen €2.500 en €9.000, afhankelijk van het aantal DigiD en Suwinet aansluitingen. Dit is inclusief reis- en verblijfskosten en zonder verrassingen achteraf.
Wil je verzekerd zijn van een goedkeurende ENSIA verklaring? Neem contact op voor een vrijblijvend gesprek over jouw situatie en een scherpe offerte. Ons team staat klaar om je te voorzien van antwoorden op je vragen en een duidelijk kostenoverzicht. Je kunt het assessment ook voordelig combineren met een DigiD assessment als je meerdere aansluitingen moet laten controleren.