Welke rapportage verwacht de gemeenteraad over ENSIA?
De gemeenteraad verwacht een heldere rapportage over ENSIA die inzicht geeft in de informatieveiligheid van de gemeente en de naleving van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Deze rapportage moet strategische risico’s belichten, de belangrijkste tekortkomingen benoemen en concrete herstelacties presenteren. De focus ligt op begrijpelijke managementinformatie die raadsleden zonder technische achtergrond kunnen gebruiken voor hun controlerende rol, waarbij burgergegevens, reputatierisico’s en financiële consequenties centraal staan.
Wat is ENSIA en waarom moet de gemeenteraad hierover geïnformeerd worden?
ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) is een wettelijk verplicht instrument waarmee gemeenten jaarlijks rapporteren over informatiebeveiliging aan het Ministerie van BZK. Het uitgangspunt is ‘single information, single audit’, wat betekent dat gemeenten één keer per jaar een zelfevaluatielijst invullen die zowel voor horizontale verantwoording richting de gemeenteraad als voor verticale verantwoording richting departementen wordt gebruikt.
De gemeenteraad heeft een controlerende rol bij informatiebeveiliging en moet daarom periodieke updates ontvangen over ENSIA-resultaten. Het college van B&W heeft een verantwoordingsplicht richting de raad over hoe de gemeente omgaat met de bescherming van burgergegevens en systemen. Deze governance-structuur zorgt ervoor dat informatieveiligheid niet alleen een technische aangelegenheid blijft, maar ook politieke aandacht krijgt.
Het ENSIA assessment geeft inzicht in de mate waarin gemeenten voldoen aan de BIO-normen. Door jaarlijks te rapporteren over deze naleving, kunnen raadsleden beoordelen of de gemeente adequate maatregelen treft om informatieveiligheidsrisico’s te beheersen. Dit is essentieel in een tijd waarin datalekken, cyberaanvallen en privacyschendingen steeds vaker voorkomen.
Welke informatie moet er in een ENSIA-rapportage voor de gemeenteraad staan?
Een effectieve ENSIA-rapportage voor de gemeenteraad bevat alle essentiële elementen die raadsleden nodig hebben om hun controlerende rol uit te oefenen. De rapportage moet begrijpelijk zijn voor niet-technische raadsleden en zich richten op strategische risico’s in plaats van technische details.
De kernonderdelen van een ENSIA-rapportage zijn:
- Managementsamenvatting met de belangrijkste bevindingen en conclusies in maximaal twee pagina’s
- Overzicht van BIO-thema’s en de beoordeelde maatregelen, inclusief de scores per thema
- Risicoanalyse met identificatie van tekortkomingen en hun mogelijke impact op burgers en organisatie
- Prioritering van verbeterpunten op basis van risico en urgentie
- Tijdlijn voor herstelacties met concrete deadlines en verantwoordelijken
- Financiële consequenties en benodigde investeringen om tekortkomingen op te heffen
Heldere visualisaties zoals dashboards of scorecards maken de rapportage toegankelijker. Een kleurgecodeerd systeem (rood/oranje/groen) helpt raadsleden snel te zien waar de grootste risico’s liggen. De rapportage moet concrete voorbeelden bevatten die raadsleden kunnen relateren aan hun rol, zoals vergelijkingen met fysieke beveiliging van gemeentehuizen.
Hoe vaak moet de gemeenteraad over ENSIA geïnformeerd worden?
Het ENSIA assessment is jaarlijks verplicht en moet voor 1 april zijn afgerond voor het voorgaande kalenderjaar. De rapportage wordt daarna jaarlijks herhaald. Hoewel dit de minimale wettelijke verplichting is, is het verstandig om de gemeenteraad meerdere momenten per jaar te informeren over informatieveiligheid.
Idealiter informeert u de gemeenteraad op deze momenten:
- Voorafgaand aan de ENSIA-uitvoering om de planning en scope van het assessment te bespreken en verwachtingen te managen
- Na afronding van het assessment om de resultaten en bevindingen te presenteren en vragen te beantwoorden
- Tussentijdse voortgangsrapportages over de uitvoering van herstelacties en de voortgang van verbeterplannen
- Jaarlijkse evaluatie van het informatieveiligheidsniveau en trends ten opzichte van voorgaande jaren
Veel gemeenten koppelen deze rapportagemomenten aan bestaande Planning & Control-cycli of kadernota’s. Dit zorgt voor een natuurlijke integratie in de reguliere besluitvormingscyclus en voorkomt dat informatiebeveiliging als losstaand onderwerp wordt behandeld. Door regelmatige updates blijft de gemeenteraad betrokken en kunnen risico’s tijdig worden gesignaleerd.
Wat zijn veelvoorkomende vragen van gemeenteraadsleden over ENSIA?
Gemeenteraadsleden stellen vaak specifieke vragen bij ENSIA-rapportages, vooral als zij geen technische achtergrond hebben. Door proactief op deze vragen in te spelen, maakt u de rapportage relevanter en begrijpelijker.
Raadsleden zijn vooral geïnteresseerd in de betekenis van BIO-scores en hoe deze te interpreteren. Zij willen weten wat een score van bijvoorbeeld ‘voldoet grotendeels’ betekent voor de praktijk en welke concrete risico’s hieraan verbonden zijn. Ook vragen zij vaak naar benchmarking: hoe presteert onze gemeente ten opzichte van vergelijkbare gemeenten?
Financiële consequenties vormen een belangrijk aandachtspunt. Raadsleden willen weten welke investeringen nodig zijn om tekortkomingen op te heffen en wat de kosten zijn van niets doen. Zij vragen zich af wat de aansprakelijkheid is bij datalekken of beveiligingsincidenten en of de gemeente voldoende verzekerd is.
De rol van externe leveranciers en hun verantwoordelijkheden roept regelmatig vragen op. Raadsleden willen begrijpen hoe de gemeente ervoor zorgt dat leveranciers ook aan beveiligingseisen voldoen en wie verantwoordelijk is als er iets misgaat. Ook de prioritering van herstelmaatregelen en de onderbouwing daarvan vraagt om heldere uitleg.
Het gaat raadsleden uiteindelijk om risico’s voor burgergegevens, mogelijke reputatieschade en financiële impact. Door deze aspecten centraal te stellen in uw rapportage, sluit u aan bij hun primaire zorgen en maakt u de informatie direct relevant voor hun controlerende rol.
Hoe maak je ENSIA-resultaten begrijpelijk voor niet-technische raadsleden?
Het vertalen van technische ENSIA-bevindingen naar begrijpelijke managementinformatie vereist een bewuste aanpak. Focus op risico’s en impact in plaats van technische details. Raadsleden hoeven niet te weten hoe een firewall precies werkt, maar wel wat het risico is als deze niet goed is geconfigureerd.
Gebruik concrete voorbeelden en scenario’s die raadsleden kunnen relateren aan hun controlerende rol. Vergelijk digitale beveiliging met fysieke beveiliging van gemeentehuizen: net zoals u deuren op slot doet en bewaking regelt, moet u ook digitale toegangen beveiligen en monitoren. Deze analogieën maken abstracte concepten tastbaar.
Visualisatie door middel van kleurgecodeerde dashboards (rood/oranje/groen) helpt raadsleden snel te zien waar de aandacht naartoe moet. Een overzichtelijke scorecard per BIO-thema geeft direct inzicht in de sterke en zwakke punten van de gemeentelijke informatiebeveiliging.
Een heldere managementsamenvatting van maximaal twee pagina’s is essentieel. Deze moet de belangrijkste bevindingen, risico’s en aanbevelingen bevatten zonder technisch jargon. Gebruik eenvoudige taal en verklaar afkortingen altijd bij eerste gebruik.
Koppel bevindingen aan concrete risico’s voor burgers en organisatie. Leg uit dat een tekortkomend toegangsbeheer kan leiden tot onbevoegde inzage in persoonlijke dossiers van burgers, of dat een gebrek aan back-ups betekent dat de gemeente bij een storing geen uitkeringen kan uitbetalen. Deze concrete consequenties maken de urgentie duidelijk.
Hoe BKBO helpt met ENSIA-rapportages voor de gemeenteraad
Wij ondersteunen gemeenten bij het opstellen van heldere en effectieve ENSIA-rapportages die specifiek zijn toegesneden op presentaties voor de gemeenteraad. Onze aanpak zorgt ervoor dat complexe technische bevindingen worden vertaald naar begrijpelijke managementinformatie.
Onze concrete dienstverlening omvat:
- Uitvoering van het volledige ENSIA assessment conform de laatste normenkaders van Logius en BKWI, inclusief controle op alle DigiD-aansluitingen en Suwinet-koppelingen
- Vertaling van technische bevindingen naar begrijpelijke managementrapportages die zijn afgestemd op de informatiebehoefte van raadsleden
- Ondersteuning bij het beantwoorden van raadsvragen en het voorbereiden van commissievergaderingen, zodat u goed voorbereid het gesprek aangaat
- Vaste prijzen inclusief heraudits zonder verrassingen, dankzij onze unieke ‘geen gekibbel garantie’
- Bewezen ervaring met het uitvoeren van ENSIA assessments voor meer dan 90 gemeenten, waardoor wij de specifieke uitdagingen van gemeenteland goed kennen
Onze gestandaardiseerde en beproefde aanpak begint met een zelfevaluatie door de gemeente, gevolgd door een grondige audit van contracten, procedures en de beveiligingsorganisatie. Wij zorgen dat de bevindingen overzichtelijk en begrijpelijk zijn, met concrete aanbevelingen die de organisatie daadwerkelijk kan implementeren.
Wilt u weten hoe wij uw gemeente kunnen ondersteunen bij ENSIA-rapportages voor de gemeenteraad? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over uw specifieke situatie en uitdagingen.
De gemeenteraad verwacht een heldere rapportage over ENSIA die inzicht geeft in de informatieveiligheid van de gemeente en de naleving van de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Deze rapportage moet strategische risico’s belichten, de belangrijkste tekortkomingen benoemen en concrete herstelacties presenteren. De focus ligt op begrijpelijke managementinformatie die raadsleden zonder technische achtergrond kunnen gebruiken voor hun controlerende rol, waarbij burgergegevens, reputatierisico’s en financiële consequenties centraal staan.
Wat is ENSIA en waarom moet de gemeenteraad hierover geïnformeerd worden?
ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit) is een wettelijk verplicht instrument waarmee gemeenten jaarlijks rapporteren over informatiebeveiliging aan het Ministerie van BZK. Het uitgangspunt is ‘single information, single audit’, wat betekent dat gemeenten één keer per jaar een zelfevaluatielijst invullen die zowel voor horizontale verantwoording richting de gemeenteraad als voor verticale verantwoording richting departementen wordt gebruikt.
De gemeenteraad heeft een controlerende rol bij informatiebeveiliging en moet daarom periodieke updates ontvangen over ENSIA-resultaten. Het college van B&W heeft een verantwoordingsplicht richting de raad over hoe de gemeente omgaat met de bescherming van burgergegevens en systemen. Deze governance-structuur zorgt ervoor dat informatieveiligheid niet alleen een technische aangelegenheid blijft, maar ook politieke aandacht krijgt.
Het ENSIA assessment geeft inzicht in de mate waarin gemeenten voldoen aan de BIO-normen. Door jaarlijks te rapporteren over deze naleving, kunnen raadsleden beoordelen of de gemeente adequate maatregelen treft om informatieveiligheidsrisico’s te beheersen. Dit is essentieel in een tijd waarin datalekken, cyberaanvallen en privacyschendingen steeds vaker voorkomen.
Welke informatie moet er in een ENSIA-rapportage voor de gemeenteraad staan?
Een effectieve ENSIA-rapportage voor de gemeenteraad bevat alle essentiële elementen die raadsleden nodig hebben om hun controlerende rol uit te oefenen. De rapportage moet begrijpelijk zijn voor niet-technische raadsleden en zich richten op strategische risico’s in plaats van technische details.
De kernonderdelen van een ENSIA-rapportage zijn:
- Managementsamenvatting met de belangrijkste bevindingen en conclusies in maximaal twee pagina’s
- Overzicht van BIO-thema’s en de beoordeelde maatregelen, inclusief de scores per thema
- Risicoanalyse met identificatie van tekortkomingen en hun mogelijke impact op burgers en organisatie
- Prioritering van verbeterpunten op basis van risico en urgentie
- Tijdlijn voor herstelacties met concrete deadlines en verantwoordelijken
- Financiële consequenties en benodigde investeringen om tekortkomingen op te heffen
Heldere visualisaties zoals dashboards of scorecards maken de rapportage toegankelijker. Een kleurgecodeerd systeem (rood/oranje/groen) helpt raadsleden snel te zien waar de grootste risico’s liggen. De rapportage moet concrete voorbeelden bevatten die raadsleden kunnen relateren aan hun rol, zoals vergelijkingen met fysieke beveiliging van gemeentehuizen.
Hoe vaak moet de gemeenteraad over ENSIA geïnformeerd worden?
Het ENSIA assessment is jaarlijks verplicht en moet voor 1 april zijn afgerond voor het voorgaande kalenderjaar. De rapportage wordt daarna jaarlijks herhaald. Hoewel dit de minimale wettelijke verplichting is, is het verstandig om de gemeenteraad meerdere momenten per jaar te informeren over informatieveiligheid.
Idealiter informeert u de gemeenteraad op deze momenten:
- Voorafgaand aan de ENSIA-uitvoering om de planning en scope van het assessment te bespreken en verwachtingen te managen
- Na afronding van het assessment om de resultaten en bevindingen te presenteren en vragen te beantwoorden
- Tussentijdse voortgangsrapportages over de uitvoering van herstelacties en de voortgang van verbeterplannen
- Jaarlijkse evaluatie van het informatieveiligheidsniveau en trends ten opzichte van voorgaande jaren
Veel gemeenten koppelen deze rapportagemomenten aan bestaande Planning & Control-cycli of kadernota’s. Dit zorgt voor een natuurlijke integratie in de reguliere besluitvormingscyclus en voorkomt dat informatiebeveiliging als losstaand onderwerp wordt behandeld. Door regelmatige updates blijft de gemeenteraad betrokken en kunnen risico’s tijdig worden gesignaleerd.
Wat zijn veelvoorkomende vragen van gemeenteraadsleden over ENSIA?
Gemeenteraadsleden stellen vaak specifieke vragen bij ENSIA-rapportages, vooral als zij geen technische achtergrond hebben. Door proactief op deze vragen in te spelen, maakt u de rapportage relevanter en begrijpelijker.
Raadsleden zijn vooral geïnteresseerd in de betekenis van BIO-scores en hoe deze te interpreteren. Zij willen weten wat een score van bijvoorbeeld ‘voldoet grotendeels’ betekent voor de praktijk en welke concrete risico’s hieraan verbonden zijn. Ook vragen zij vaak naar benchmarking: hoe presteert onze gemeente ten opzichte van vergelijkbare gemeenten?
Financiële consequenties vormen een belangrijk aandachtspunt. Raadsleden willen weten welke investeringen nodig zijn om tekortkomingen op te heffen en wat de kosten zijn van niets doen. Zij vragen zich af wat de aansprakelijkheid is bij datalekken of beveiligingsincidenten en of de gemeente voldoende verzekerd is.
De rol van externe leveranciers en hun verantwoordelijkheden roept regelmatig vragen op. Raadsleden willen begrijpen hoe de gemeente ervoor zorgt dat leveranciers ook aan beveiligingseisen voldoen en wie verantwoordelijk is als er iets misgaat. Ook de prioritering van herstelmaatregelen en de onderbouwing daarvan vraagt om heldere uitleg.
Het gaat raadsleden uiteindelijk om risico’s voor burgergegevens, mogelijke reputatieschade en financiële impact. Door deze aspecten centraal te stellen in uw rapportage, sluit u aan bij hun primaire zorgen en maakt u de informatie direct relevant voor hun controlerende rol.
Hoe maak je ENSIA-resultaten begrijpelijk voor niet-technische raadsleden?
Het vertalen van technische ENSIA-bevindingen naar begrijpelijke managementinformatie vereist een bewuste aanpak. Focus op risico’s en impact in plaats van technische details. Raadsleden hoeven niet te weten hoe een firewall precies werkt, maar wel wat het risico is als deze niet goed is geconfigureerd.
Gebruik concrete voorbeelden en scenario’s die raadsleden kunnen relateren aan hun controlerende rol. Vergelijk digitale beveiliging met fysieke beveiliging van gemeentehuizen: net zoals u deuren op slot doet en bewaking regelt, moet u ook digitale toegangen beveiligen en monitoren. Deze analogieën maken abstracte concepten tastbaar.
Visualisatie door middel van kleurgecodeerde dashboards (rood/oranje/groen) helpt raadsleden snel te zien waar de aandacht naartoe moet. Een overzichtelijke scorecard per BIO-thema geeft direct inzicht in de sterke en zwakke punten van de gemeentelijke informatiebeveiliging.
Een heldere managementsamenvatting van maximaal twee pagina’s is essentieel. Deze moet de belangrijkste bevindingen, risico’s en aanbevelingen bevatten zonder technisch jargon. Gebruik eenvoudige taal en verklaar afkortingen altijd bij eerste gebruik.
Koppel bevindingen aan concrete risico’s voor burgers en organisatie. Leg uit dat een tekortkomend toegangsbeheer kan leiden tot onbevoegde inzage in persoonlijke dossiers van burgers, of dat een gebrek aan back-ups betekent dat de gemeente bij een storing geen uitkeringen kan uitbetalen. Deze concrete consequenties maken de urgentie duidelijk.
Hoe BKBO helpt met ENSIA-rapportages voor de gemeenteraad
Wij ondersteunen gemeenten bij het opstellen van heldere en effectieve ENSIA-rapportages die specifiek zijn toegesneden op presentaties voor de gemeenteraad. Onze aanpak zorgt ervoor dat complexe technische bevindingen worden vertaald naar begrijpelijke managementinformatie.
Onze concrete dienstverlening omvat:
- Uitvoering van het volledige ENSIA assessment conform de laatste normenkaders van Logius en BKWI, inclusief controle op alle DigiD-aansluitingen en Suwinet-koppelingen
- Vertaling van technische bevindingen naar begrijpelijke managementrapportages die zijn afgestemd op de informatiebehoefte van raadsleden
- Ondersteuning bij het beantwoorden van raadsvragen en het voorbereiden van commissievergaderingen, zodat u goed voorbereid het gesprek aangaat
- Vaste prijzen inclusief heraudits zonder verrassingen, dankzij onze unieke ‘geen gekibbel garantie’
- Bewezen ervaring met het uitvoeren van ENSIA assessments voor meer dan 90 gemeenten, waardoor wij de specifieke uitdagingen van gemeenteland goed kennen
Onze gestandaardiseerde en beproefde aanpak begint met een zelfevaluatie door de gemeente, gevolgd door een grondige audit van contracten, procedures en de beveiligingsorganisatie. Wij zorgen dat de bevindingen overzichtelijk en begrijpelijk zijn, met concrete aanbevelingen die de organisatie daadwerkelijk kan implementeren.
Wilt u weten hoe wij uw gemeente kunnen ondersteunen bij ENSIA-rapportages voor de gemeenteraad? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over uw specifieke situatie en uitdagingen.